W piątek (27.09) w Suwałkach odbyły się uroczystości związane z 85. rocznicą powstania Polskiego Państwa Podziemnego oraz święto Wojsk Obrony Terytorialnej.
27 września 1939 r. rozpoczęto tworzenie struktur Polskiego Państwa Podziemnego. Powodami powstania Polskiego Państwa Podziemnego w okresie II wojny światowej było uderzenie wojsk III Rzeszy Niemieckiej 1 września 1939 r. oraz wkroczenie 17 września bez wypowiedzenia wojny, armii Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR). Mimo bezwzględnego terroru okupantów - niemieckiego oraz sowieckiego - powstały i skutecznie działały wszystkie organy niezbędne do funkcjonowania państwa, organy tak cywilne jak i wojskowe. Była to niepowtarzalna walka o zachowanie ciągłości państwa i bytu narodu. Polska, jako jedyna w okupowanej części Europy nie straciła ani na chwilę swojej państwowości. Polskie Państwo Podziemne było fenomenem na skalę światową.
Dziś 85. rocznicę utworzenia Polskiego Państwa Podziemnego uczciły władze Suwałk, poczty sztandarowe, delegacje szkół i kombatanci. Uroczystości rozpoczęły się mszą świętą w kościele pw. św Wojciecha przy ul. Szkolnej. Następnie zebrani przeszli na skwer Aleksandry Piłsudskiej, gdzie odśpiewano hymn państwowy, odmówiono modlitwę i złożono kwiaty pod pomnikiem 41. Pułku Piechoty. Głos zabrał Czesław Renkiewicz, prezydent Suwałk, a rys historyczny przedstawił Jerzy Brzozowski, dyrektor Muzeum Okręgowego w Suwałkach.
- Jest 27. września 1939 roku. Warszawa jeszcze walczy. W przeddzień kapitulacji Warszawy powołana jest Służba Zwycięstwu Polski jako pierwsza organizacja państwa podziemnego. Już wtedy, kiedy Polska jeszcze walczyła, a widać już było że kampania wrześniowa będzie kampanią przegraną, powstawały struktury podziemnego państwa. Później Służba Zwycięstwu Polski przeobraziła się w Związek Walki Zbrojnej. Po dwóch latach powstała Armia Krajowa, a we wrześniu 45. roku, kiedy zakończyła się już II Wojna Światowa, powstało Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość, które kontynuowało działania związane z wyzwoleniem naszej ojczyzny. Fenomen Państwa Podziemnego jest uwidoczniony w licznych miejscach pamięci. Miejscach takich jak to dzisiejsze i innych miejscach stracenia, miejscach mord narodu polskiego. Armia Krajowa jako oręż zbrojny państwa podziemnego to nie tylko walka z jednym, czy później z drugim okupantem. Ale struktury państwa podziemnego były strukturami w pełnym słowa znaczeniu państwowymi. Polski rząd był na uchodźstwie. Był delegat rządu na kraj i funkcjonowała oświata, funkcjonowało sądownictwo, pomoc społeczna. Wtedy kiedy była okupacja ziem Polski. Dzisiaj nam to trudno wyobrazić, jak normalnie można funkcjonować, kiedy okupant zakazuję tego typu działalności.
Szacuje się, że w szkołach powszechnych, a nawet na uniwersytetach, w czasie okupacji uzyskało swoje świadectwa wykształcenie, około miliona polskich uczniów. Drukowano podręczniki, wydawana była prasa podziemna, realizowano różne przedsięwzięcia kulturalne związane z podtrzymywaniem polskiej kultury, polskich obyczajów, języka polskiego. Mało tego, funkcjonowały w tym Państwie Podziemnym sądy. Wydawane były wyroki. między nimi za kolaborację z okupantem. Te wyroki były wykonywane nawet z tymi wyrokami najsurowszymi, czyli z karą śmierci. Ten fenomen Państwa Podziemnego jest na skalę europejską i światową, bo nikt inny jak Polacy, są w stanie - i wykazaliśmy to nie raz w swojej historii - tak się zorganizować w chwili zagrożenia, potrzeby i tak prowadzić sprawy polskie, że jesteśmy myślę, wyjątkiem w skali światowej. W naszej działalności w czasie pokoju, w czasie normalnego funkcjonowania, czasami brakuje nam współpracy, ale jeżeli mamy wroga, mamy jakieś zagrożenie, to widzimy na co naród Polski stać - mówił w swoim wystąpieniu prezydent.
