Koncert polskiego satyryka, artysty kabaretowego i piosenkarza Krzysztofa Daukszewicza uświetnił obchody 15-lecia Stowarzyszenia „Nad Czarną Hańczą”.
15-lecie działalności obchodzi w tym roku działające w Suwałkach Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno – Kulturalnych „Nad Czarną Hańczą" w Suwałkach. W ramach jubileuszu, w lipcu, na ogrodzeniu pomiędzy Muzeum Marii Konopnickiej a Galerią Sztuki Stara Łaźnia odbył się wernisaż plenerowej wystawy plansz obrazujących wydawniczy dorobek Stowarzyszenia. Zaprezentowane zostały na nich wszystkie edycje wydawnicze ze szczegółowymi objaśnieniami dotyczącymi m.in. tematyki, autorów, redaktorów i wszystkich twórców procesu edycyjnego.
Kolejna część obchodów miała miejsce w minioną sobotę (26.08) w Hotelu Loft, gdzie przed członkami Stowarzyszenia i przybyłymi gości wystąpił Krzysztof Daukszewicz. Wszyscy otrzymali też egzemplarz książki pod tytuł "15 lat minęło", przedstawiającą w skrócie historię działalności Stowarzyszenia. W ciągu 15 lat, jak mówił Stanisław Kurak, jeden z założycieli Stowarzyszenia i autor tekstu do książki, zorganizowali kilka aukcji dzieł sztuki m.in. obrazów Andrzeja Strumiłły, prac suwalskiego środowiska plastyków, wydali kilka edycji ściennych kalendarzy popularyzujących sławnych ludzi i walory przyrodniczo-geograficzne Suwalszczyzny, a przede wszystkim dwadzieścia albumów, książek, tek i opracowań monograficznych związanych z regionem.
- 15 lat temu doszliśmy do wniosku, że są na Suwalszczyźnie pewne wartości unikalne. Kultura materialna, zabytki wszelkiego rodzaju, język i ludzie. Stowarzyszenie powstało właściwie po to, żeby to wszystko utrwalić. Żeby ocalić od zapomnienia, ale generalnie żeby tego nie zniszczyć, nie zadeptać. Przez 15 lat wydaliśmy 20 książek. Są to przeważnie albumy, które pokazują piękno Suwalszczyzny, ale są to książki także o gwarze, o pewnych wartościach znakomitych dla tej ziemi. Stowarzyszenie przede wszystkim wpisuje się w pewien nurt ukazania tej integralności Suwalszczyzny, niezależności. To nie jest Podlasie i my to w swoich książkach pokazujemy.
Stanisław Kurak odniósł się również do planów Stowarzyszenia na kolejne lata.
Plany mamy takie, żeby przede wszystkim utrzymać ten poziom. Może nie uda się wydawać co roku jednej książki, zwłaszcza jeżeli byłyby to książki wiekopomne, które pozostawiają ślad, tak jak SUMA profesora Strumiłły, czy księga 300-lecia Suwałk. Prace nad tymi księgami trwały wiele miesięcy. Chcemy jeszcze odnaleźć te rzeczy, które tutaj warto uchronić przed zapomnieniem i zniszczeniem i będziemy się tego trzymali wydając książki nie tyle komercyjne ile książki potrzebne. Nie mamy książek, które leżą w magazynie i czekają na nabywców. One się wszystkie sprzedały.
Pomysł założenia Stowarzyszenia powstał już 2006 roku z inicjatywy ekologów, dziennikarzy i osób, którym na sercu leżała popularyzacja piękna i bogactwa natury Suwalszczyzny oraz ochrona dziedzictwa narodowego i tożsamości kulturowej ziem północno-wschodniego pogranicza. Ocalenie od zapomnienia lokalnych tradycji, wytworów kultury i architektury, języka, twórców i ich dzieł, zwyczajów – to najważniejsze przesłania wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego w maju 2008 roku Stowarzyszenia Inicjatyw Społeczno – Kulturalnych „Nad Czarną Hańczą”. Stało się to na wniosek komitetu założycielskiego, który tworzyli: Andrzej Chuchnowski, Henryk Kudela, Stanisław Kurak, Marek Starczewski i Teresa Świerubska. Pierwszym przewodniczącym Stowarzyszenia został Andrzej Chuchnowski, a jego zastępcami: Henryk Kudela i Teresa Świerubska. Obecny zarząd (2023) tworzą przewodniczący Henryk Kudela, zastępcy przewodniczącego: Stefan Dojnikowski i Bogdan Pieklik, sekretarz Stanisław Kurak, skarbnik Bogdan Cichocki, członek zarządu Henryk Grabowski. Dodajmy, że w 2020 roku zmarł Andrzej Strumiłło - honorowy członek Stowarzyszenia, bardzo aktywny aż do śmierci. Wnosił wiele cennych inicjatyw szczególnie dotyczących wydawnictw. Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno- Kulturalnych „Nad Czarną Hańczą” otrzymało 2 marca 2019 na uroczystej gali najważniejsze miejskie wyróżnienie czyli Włócznię Jaćwingów.
