Informacja Powiatowego Rzecznika Konsumentów w sprawie zmian w prawach konsumenta od 1 stycznia 2023 roku.
Zmiany ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustawach wynikają z implementacji trzech unijnych dyrektyw: Omnibus, Towarowej oraz Cyfrowej. Celem tych zmian jest w szczególności dostosowanie przepisów chroniących konsumentów do dynamicznie postępującej cyfryzacji gospodarki.
Brak zgodności towaru z umową
Od 1 stycznia 2023 r. termin rękojmia został zastąpiony brakiem zgodności towaru
z umową. Do umów zobowiązujących do przeniesienia własności towaru na konsumenta (umów sprzedaży, dostawy, o dzieło będące towarem) nie stosuje się przepisów dot. rękojmi za wady, wynikających z Kodeksu cywilnego.
Wyprzedaże/promocje
Przedsiębiorca, który ogłasza promocję/wyprzedaż, będzie musiał podawać obok aktualnej ceny także najniższą, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Jeśli produkt/usługa są oferowane do sprzedaży w okresie krótszym niż 30 dni, obok obniżonej ceny zamieszcza też najniższą cenę od dnia sprzedaży do wprowadzenia obniżki.
W przypadku towarów szybko psujących się, z krótką datą przydatności do spożycia – obok aktualnej ceny zamieszcza też cenę sprzed pierwszego zastosowania obniżki.
Reklamacja wadliwych produktów
Hierarchia roszczeń
Konsument składając reklamację, w pierwszej kolejności będzie mógł domagać się przywrócenia zgodności towaru z umową poprzez jego naprawę lub wymianę, a dopiero później, jeśli naprawa lub wymiana okażą się np. nieopłacalne, będzie mógł złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo o odstąpieniu od umowy. Gdy jednak wada produktu okaże się istotna, konsument od razu będzie mógł odstąpić od umowy.
Domniemanie braku zgodności towaru z umową
Domniemywa się, że brak zgodności towaru z umową, który ujawni się przed upływem 2 lat
(a nie przed upływem roku, jak było dotychczas) od chwili dostarczenia towaru, istniał w chwili jego dostarczenia (dot. towarów nowych i używanych). Termin przedawnienia roszczeń reklamacyjnych został wydłużony do sześciu lat.
Termin odpowiedzi na reklamację
Przedsiębiorca jest zobowiązany udzielić odpowiedzi na reklamację konsumenta w terminie
14 dni od dnia jej otrzymania. Brak odpowiedzi we wskazanym terminie oznacza uznanie reklamacji. Odpowiedź powinna być udzielona na papierze lub na innym trwałym nośniku.
Gwarancja udzielana konsumentowi
Udzielenie gwarancji nadal zależy od decyzji przedsiębiorcy. Nowelizacja ustawy o prawach konsumenta wprowadza pewne uprawnienia minimalne, które muszą być przyznane konsumentowi w przypadku gwarancji, tj. gwarancja trwałości nie może przewidywać warunków naprawy albo wymiany mniej korzystnych dla konsumenta niż określone w art. 43d wspomnianej ustawy, tj. naprawa albo wymiana musi zatem być nieodpłatna, nastąpić
w rozsądnym czasie, bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta, z uwzględnieniem specyfiki towaru oraz celu, w jakim konsument nabył towar, a odbiór towaru musi nastąpić na koszt przedsiębiorcy.
Elementy, jakie musi zawierać oświadczenie gwarancyjne:
- wyraźne stwierdzenie, że w przypadku braku zgodności rzeczy sprzedanej z umową kupującemu z mocy prawa przysługują środki ochrony prawnej ze strony i na koszt sprzedawcy oraz że gwarancja nie ma wpływu na te środki ochrony prawnej,
- nazwę i adres gwaranta,
- opis procedury, której uprawniony ma przestrzegać, aby móc skorzystać z gwarancji,
- wskazanie rzeczy, których dotyczy gwarancja,
- warunki gwarancji.
Umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość
Przedsiębiorca zobowiązany jest do podania konsumentowi pełnego adresu pocztowego, pod którym prowadzi przedsiębiorstwo, jak również swojego numeru telefonu oraz adresu poczty elektronicznej aby konsument mógł szybko i efektywnie kontaktować się z przedsiębiorcą.
Indywidualne dostosowywanie ceny
Jeśli cena prezentowana konsumentowi w internecie, zależy np. od tego, z jakiego urządzenia korzysta, lokalizacji, itp. należy go poinformować, że cena jest indywidualnie dostosowana. Można tę informację podać w regulaminie sklepu.
Informacje na internetowych platformach handlowych
Na platformie muszą znaleźć się informacje:
- o głównych parametrach, które decydują o kolejności pojawiania się wyników w przypadku wyszukiwania produktów (plasowanie ofert), w tym konieczność ujawniania płatnej reklamy lub płatności dokonanej specjalnie w celu uzyskania wyższego plasowania produktów
- w ramach wyników wyszukiwania,
- czy podmiot oferujący towary/usługi na internetowej platformie handlowej jest przedsiębiorcą czy osobą fizyczną,
- o niestosowaniu przepisów dotyczących konsumentów do umów zawieranych na platformie z osobą fizyczną (czyli niebędącą przedsiębiorcą),
- o podziale obowiązków, związanych z realizacją umowy zawieranej przez konsumenta, pomiędzy Platformą a sprzedającym na Platformie.
Opinie konsumentów
Jeśli przedsiębiorca postanowi o udostępnianiu opinii o produktach, powinien ustanowić procedury mające zapewnić, aby opinie te pochodziły od konsumentów, którzy rzeczywiście używali produktów lub je kupili, a także udzielić konsumentom informacji na temat sposobu przeprowadzania kontroli w tym zakresie, a ponadto czy zamieszcza się wszystkie opinie, zarówno pozytywne, jak i negatywne, jakie jest źródło opinii, w jaki sposób liczy się średnią ocenę, czy opinie są sponsorowane lub czy mają na nie wpływ stosunki umowne z przedsiębiorcą. Zakazane będzie zamieszczanie fałszywych lub zniekształconych opinii.
Odsprzedaż biletów na imprezy kulturalne i sportowe
Przedsiębiorcy nie mogą kupować biletów na imprezy kulturalne lub sportowe z wykorzystaniem oprogramowania pozwalającego obchodzić środki techniczne lub przekraczać limity techniczne nałożone przez pierwotnego sprzedawcę (boty), aby następnie odsprzedać je konsumentom.
Towary z elementami cyfrowymi, treści i usługi cyfrowe
Towary te można reklamować jak wszelkie inne towary czy usługi. Przedsiębiorca będzie odpowiedzialny także za zgodność takiego cyfrowego towaru, np. gry, programu komputerowego, z jego wersją próbną czy zapowiedziami. Będzie miał też obowiązek dostarczania konsumentom aktualizacji przez co najmniej 2 lata.
Umowy „opłacone” danymi osobowymi
Jeśli za usługę lub treści cyfrowe konsumenci „płacą” swoimi danymi osobowymi, co
w praktyce oznacza, że nie dokonują płatności w pieniądzu, ale przekazują swoje dane osobowe aby np. mieć dostęp do aplikacji, będą mieli możliwość odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni.
Umowy zawierane na pokazach czy wycieczkach
Wydłużono do 30 dni termin na odstąpienie od umowy zawartej podczas nieumówionej wizyty w domu konsumenta lub wycieczki. W przypadku pokazów jest to 14 dni. Umowa dotycząca usług finansowych nie może być zawarta podczas pokazu czy wycieczki (zawarta w ten sposób będzie nieważna). Przedsiębiorca nie może przyjąć płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy (dotyczy to umów zawieranych podczas pokazu, wycieczki lub nieumówionej wizyty u konsumenta).
W przypadku produktów nabytych do końca 2022 r. konsumenci mogą składać reklamacje na podstawie przepisów obowiązujących przed 1 stycznia 2023 r.
