Finał Centralny XXVI Ogólnopolskich Igrzysk Ludowych Zespołów Sportowych, który odbędzie się w Białymstoku w dniach 24-26 sierpnia. Do stolicy Podlasia przyjedzie w tym czasie 1500 sportowców z całego kraju, by rywalizować i uczestniczyć w trzech blokach Igrzysk; sportowym, rekreacyjnym i integracyjnym.
Ogólnopolskie Igrzyska LZS to tradycja i współczesność w jednym
W roku 2016 Ludowe Zespoły Sportowe obchodziły 70 rocznicę swojego istnienia. Różnego rodzaju spartakiady i igrzyska mają więc w LZS długą tradycję. Warto wspomnieć trzy najważniejsze tego typu imprezy z przeszłości życia sportowego naszego Zrzeszenia. Najstarszą z nich była Centralna Spartakiada Wsi. Pierwszą zorganizowano we wrześniu 1952 roku w Krakowie z okazji Centralnych Dożynek. Startowało ponad 600 sportowców ze wszystkich województw. Rozegrano m. in.: 25 konkurencji lekkoatletycznych, wyścig kolarski na 30 km dla turystów oraz zawody w siatkówce mężczyzn i kobiet. Kolejne CSW odbyły się — II w 1953 roku w Szczecinie, III — 1954 Białystok, IV — 1956 Poznań, V — 1957 Lublin. Później nastąpiła 9-letnia przerwa. W 1966 roku na XX-lecie LZS i 1000–lecie państwa polskiego zorganizowano CSW w Poznaniu. Na starcie stanęło ponad 2300 sportowców i 3 tysiące turystów. Od początku lat 60–tych XX w. prawie w każdej szkole rolniczej istniał LZS. Postanowiono więc zorganizować dla uczniów z tych szkół olimpiadę. I Ogólnopolskie Igrzyska LZS Młodzieży Szkół Rolniczych, Leśnych i Spółdzielczych odbyły się w 1965 roku w Słupsku. Wystartowało 1300 sportowców. Program igrzysk obejmował lekką atletykę, akrobatykę sportową, siatkówkę i piłkę ręczną. W drugich igrzyskach, które odbyły się w Gdańsku włączono do programu koszykówkę. Klasyfikację drużynową szkół zaczęto prowadzić od 1971 roku — poszerzono też program o łucznictwo, podnoszenie ciężarów, zapasy st. wolny, w późniejszych latach wprowadzono tenis stołowy, pływanie i kolarstwo. Igrzyska odbywały się co dwa lata. W latach parzystych odbywały się Mistrzostwa Polski Szkół Rolniczych. Od 1995 roku Zrzeszenie LZS przy wsparciu Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, województw oraz dyrekcji szkół opracowało atrakcyjny program z zakresu kultury fizycznej i turystyki dla młodzieży szkolnej. Program ten był doskonalony i modyfikowany przez kolejne lata. Jego istotną cechą była systematyczność i ciągłość. Różnego rodzaju zajęcia sportowe i współzawodnictwo dostosowano do możliwości uczniów. Pozwalały one mniej zdolnym podnieść sprawność fizyczną, umożliwiały korekcję wad postawy, zagospodarowywały czas wolny. Uzdolnionej ruchowo młodzieży proponowano profesjonalny trening oraz dostęp do startów w imprezach krajowych i międzynarodowych. Najbardziej znanym sportowcem, wywodzącym się ze szkół rolniczych był Ryszard Podlas z ZSR Wrocław-Pracze, który biegnąc na ostatniej zmianie sztafety 4x400 m na igrzyskach w Montrealu zdobył srebrny medal, ale było też wielu innych, bo o szkołach rolniczych mówiło się „skarbnica talentów sportowych”. W 2002 roku, zmieniono formułę igrzysk — dopuszczono do startu nie tylko szkoły rolnicze, ale wszystkie, w których działały LZS. Zmieniono też ich program. Ostatnie igrzyska odbyły się w 2007 roku. Głównym powodem odstąpienia od ich organizacji było: po pierwsze likwidacja wielu rolniczych szkół, po drugie przeszły one spod gestii ministerstwa rolnictwa, do ministerstwa oświaty, które nie było zainteresowane rozwojem kultury fizycznej w szkołach zawodowych i technikach. W 1976 r. do programu działalności Zrzeszenia LZS wprowadzono Igrzyska Rekreacyjno-Sportowe LZS Pracowników Gospodarki Żywnościowej. Ich organizatorami oprócz Zrzeszenia LZS było: Ministerstwo Rolnictwa, Związek Zawodowy Pracowników Rolnych, Związek Zawodowy Pracowników Handlu i Spółdzielczości, Kółka Rolnicze, Bank Gospodarki Żywnościowej oraz wiele innych instytucji pracujących na rzecz rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Pierwsze igrzyska odbyły się w Olsztynie, drugie w Białymstoku (1978), a trzecie i ostatnie w Rzeszowie (1980). Uczestniczyło w nich około 3 tysięcy zawodniczek i zawodników oraz turystów. W swoich założeniach były podsumowaniem całokształtu działań Zrzeszenia w upowszechnianiu aktywności ruchowej mieszkańców wsi. W 1997 roku powrócono do idei organizowania corocznie ogólnopolskich igrzysk LZS dla mieszkańców wsi. Było to możliwe dzięki przyjęciu przez rząd Programu na rzecz rozwoju kultury fizycznej w środowisku wiejskim. Program wszedł w życie w 1996 roku. Podstawą tego programu jest prawo i możliwość uprawiania sportu przez każdego niezależnie od wieku, pozycji społecznej czy stopnia sprawności. Program jest kontynuowany do dzisiaj przez Ministerstwo Sportu i Turystyki. Warto w tym miejscu przypomnieć, że w 1990 roku i w kolejnych latach drastycznie ograniczono środki z budżetu państwa na rozwój kultury fizycznej i sportu. W Zrzeszeniu LZS skutkowało to m.in. likwidacją 900 miejsc pracy i upadkiem działalności wielu klubów – na wsiach i w małych miastach hale sportowe zamieniano na hurtownie, stadiony i boiska na parkingi i place handlowe. Spadła liczba organizowanych imprez sportowych. Zapaść w sporcie masowym i wyczynowym była ogromna. Działacze ze środowiska sportowego LZS nie mogli się z tym pogodzić – pisali petycje do rządu, posłów i senatorów. I wreszcie po 5-letniej prawie przerwie, zaczęto ponownie wspierać w formie zadań państwowych działalność sportową i powstał wspomniany wyżej program. Pierwsze Ogólnopolskie Igrzyska LZS odbyły się w Siedlcach w dniach 29-30 sierpnia 1997 roku. Kolejne igrzyska gościły następujące miasta: 1998 - Suwałki, 1999 - Kielce, 2000 - Białystok, 2001 Spała, 2002 - Zamość, 2003 - Zielona Góra, 2004 - Spała, 2005 - Kielce, 2006 - Siedlce, 2008 - Słubice, 2009 - Opole, 2010 - Kielce, 2011 - Siedlce, 2012 - Opole, 2013 - Ełk, 2014 - Słubice, 2015 - Zamość, 2016 - Tarnowo Podgórne, 2017 - Spała, 2018 i 2019 - Siedlce. W 2007 roku igrzyska się nie odbyły z powodu braku funduszy.
Podobnie było w 2018 roku - był to rok szczególny - obchodziliśmy wtedy 100-lecie Niepodległości. Od początku istnienia Ogólnopolskie Igrzyska LZS były podsumowaniem działalności Zrzeszenia w strefie sportu wyczynowego i powszechnego. W zamiarze organizatorów, miało to być z jednej strony spotkanie najlepszych sportowców Zrzeszenia, z tymi którzy sport traktują rekreacyjnie, ale niezwykle poważnie. Walka wśród amatorów w przeciąganiu liny, wyciskaniu odważnika, czy w siatkówce plażowej wzbudza może nawet więcej emocji niż u „wyczynowców". Dla uczestników igrzysk takie sportowe spotkanie to ogromne święto, do którego przygotowują się przez cały rok. I by dostać się do finału ogólnopolskiego muszą wygrać zawody wojewódzkie. To prawdopodobnie największy zlot sportowców amatorów w naszym kraju. Walczą o medale i punkty dla swoich województw – ich igrzyskowe osiągnięcia mają wpływ na pozycję lokalnej ojczyzny w hierarchii sportowej Zrzeszenia. Na tej masowej imprezie sportowej zawiązują się przyjaźnie na całe życie, a działacze sportowi mają możliwość wymiany doświadczeń i dyskusji o sporcie. Od początku swojego istnienia Igrzyska mają własne logo – w owal wpisany jest stylizowany żniwiarz. Od kliku lat wojewódzkie zrzeszenia podejmujące się organizacji tej imprezy przygotowują także własne logo – związane z lokalną tradycją miasta gospodarza. W bloku sportowym na igrzyskach odbywały się zawody w dyscyplinach najpopularniejszych w Zrzeszeniu – lekka atletyka, zapasy, kolarstwo, podnoszenie ciężarów, tenis stołowy (kategorie wiekowe to najczęściej junior). Gospodarze igrzysk mieli prawo dołączyć inną dyscyplinę popularną na ich terenie – było to np. łucznictwo, jeździectwo, pływanie. Ponadto rozgrywano turnieje w piłce siatkowej, koszykówce i piłce ręcznej – zwycięzca zostawał mistrzem LZS. Na blok rekreacyjno turystyczny składały się następujące konkurencje: 5 osobowa piłka nożna, piłka siatkowa trzyosobowa, piłka plażowa, streeball, przeciąganie liny, wyciskanie 17,5 kg odważnika, czwórbój dla władz (drużyna składa się z przedstawiciela władz samorządowych, władz Zrzeszenia i pracownika samorządu), rowerowy toru przeszkód dla turystów i konkurs wiedzy o województwie, które było organizatorem igrzysk. By uatrakcyjnić program gospodarze wprowadzali też inne konkurencje np. nordic walking, kręgle, mini golf. Igrzyskom towarzyszył zlot turystyczny. Prowadzono klasyfikację indywidualną, klubową i wojewódzką, medalową i punktową. W 2001 roku do programu igrzysk dołączono blok integracyjny dla osób niepełnosprawnych. Do 2006 roku w Igrzyskach uczestniczyło średnio około 2100-2300 osób. Później z powodu ograniczonych środków finansowych miały coraz skromniejszy wymiar. Najpierw zrezygnowano z bloku sportowego, czyli wyczynu, który po raz ostatni gościł na Igrzyskach w Kielcach w 2010 roku, w nieco innej formie wrócono do niego w 2017 roku – zorganizowano wtedy zawody dla sportowców w wieku 17-20 lat w lekkiej atletyce, podnoszeniu ciężarów, piłce plażowej kobiet i mężczyzn i zapasach mężczyzn w stylu wolnym i klasycznym. W latach 2018-2019 w tych konkurencjach odbyły się mistrzostwa Krajowego Zrzeszenia w wybranych kategoriach wiekowych. W 2011 roku w Siedlcach po raz ostatni o tytuły mistrzów LZS walczyli zawodnicy w grach zespołowych. W związku z ograniczeniem formuły igrzysk zmalała także liczba uczestników – 850-1000 osób. Finał XX Ogólnopolskich Igrzysk LZS odbył się w dniach 25-27 sierpnia 2017 roku w Spale. W tej miejscowości nad Pilicą, położonej w pięknych lasach znajduje się Centralny Ośrodek Sportu – Ośrodek Przygotowań Olimpijskich.
Współcześni sportowcy stąpają po śladach dawnych olbrzymów i sami od tego rosną, ku swojej chwale i naszej radości. Pierwsze obiekty sportowe powstały tu pod koniec lat 30. XX wieku dzięki inicjatywie prezydenta Ignacego Mościckiego. I właśnie na tych obiektach walczyli o medale nasi sportowcy. O tytuły mistrzów olimpiady w bloku sportowym walczyli lekkoatleci, zapaśnicy i zapaśniczki, siatkarze plażowi i ciężarowcy (kobiety i mężczyźni). Od początku swojego istnienia Igrzyska mają własne logo – w owal wpisany jest stylizowany żniwiarz. Od kliku lat wojewódzkie zrzeszenia podejmujące się organizacji tej imprezy przygotowują także własne logo – związane z lokalną tradycją miasta gospodarza. Jeszcze raz warto podkreślić, że zawody eliminacyjne do Igrzysk organizowane są przez wszystkie Wojewódzkie Zrzeszenia LZS przy wydatnej współpracy i wsparciu przez jednostki samorządu terytorialnego, organizacji społecznych, przedsiębiorców i lokalnej społeczności. Programy zawodów eliminacyjnych obejmują rozgrywki w różnych konkurencjach sportowych z przewagą konkurencji drużynowych. Wybór konkurencji i rodzaju zawodów zależy od infrastruktury sportowej, koncepcji organizatorów a także tradycji lokalnych. Igrzyska regionalne mają długą tradycję w środowisku i są wydarzeniem ważnym - to święto sportowe lokalnej społeczności. Igrzyskom towarzyszą różne pokazy sportowe oraz występy artystów i twórców prezentujących regionalny folklor i lokalne tradycje. Imprezy mają odpowiednią promocję w mediach regionalnych.
- Sam Adam Małysz, nasz wielki skoczek narciarski, który rozpoczynał swoją karierę w klubie związanym z Ludowymi Zespołami Sportowymi, powiedział kiedyś: "Każdy ma szansę. Trzeba tylko chcieć ją wykorzystać. Sam dar nie wystarczy. On może w tobie drzemać i nigdy się nie obudzić, jeśli sam nie zechcesz go obudzić. Dlatego w LZS staramy się zaszczepić dzieciom zainteresowanie sportem, jego szerokimi horyzontami, tym co dobrego w życiu niesie. Później natomiast, z uśmiechem na twarzy obserwujemy jak zainteresowanie przeradza się w pasję, pasja w styl życia i ciężką pracę, a na końcu w wielkie sukcesy. Koordynacja takiego projektu jak Finał Centralny XXVI Ogólnopolskich Igrzysk LZS to wielka odpowiedzialność, ale przede wszystkim ogromna przyjemność. Świadomość tego, że wychowujemy przyszłych mistrzów świata, mistrzów Europy, olimpijczyków, to ogromna motywacja do dalszych działań. Ogromnie cieszy nas też fakt, że docieramy do Polski powiatowej, do mniejszych miast, miejscowości, wsi, gdzie różne dyscypliny sportu nie są tak dostępne dla każdego dziecka, jak jest to w przypadku dużych miast. Naszymi działaniami walczymy też o tych wykluczonych, z ograniczeniami, którzy mają sportowe ambicje. Sport był zawsze tym co łączy. Był, jest i będzie. Nawet w momencie, gdzie trudno jest się nam czasami porozumieć na różnych płaszczyznach. W sporcie wszyscy jesteśmy równi, mimo konkurencji - pomagamy sobie nawzajem. Nasze Igrzyska to święto ludzi, którzy często stawiają w sporcie swoje pierwsze kroki, gdzie kształtuje się miłość do różnych sportowych dyscyplin, a także co ważne, młodzi ludzie zaznajamiają się z dyscypliną sportowego życia - mówił Mieczysław Kazimierz Baszko Prezes Krajowego Zrzeszenia LZS.
Honorowy Patronat nad imprezą sprawują w tym roku Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki, Minister Sportu i Turystyki Kamil Bortniczuk, Marszałek Województwa Podlaskiego Artur Kosicki, Wojewoda Podlaski Bohdan Paszkowski.
