Większość rodzinnych przedsiębiorstw powstaje z pasji, wysiłku i marzeń. Lata ciężkiej pracy, wyrzeczeń i walki o miejsce na rynku niejednokrotnie prowadzą do sukcesu, który często trwa dekadami. Niewielu zastanawia się nad tym, co stanie się z firmą, gdy obecny właściciel zdecyduje się przejść na emeryturę, zmienić aktywność zawodową lub - co często dzieje się niespodziewanie - straci zdolność do zarządzania biznesem? To właśnie moment, w którym do akcji wkracza sukcesja firmy – temat, który może zdecydować o ,,być albo nie być” rodzinnego przedsiębiorstwa.
Sukcesja jako decyzja strategiczna
W Polsce około 70% firm rodzinnych to mikro i małe przedsiębiorstwa prowadzone przez osoby w wieku 50+! Jednocześnie tylko niewielki procent z nich ma opracowany plan sukcesji. Efekt? Chaos, konflikty, niepewność – nie tylko w rodzinie, ale i wśród pracowników oraz kontrahentów.
Sukcesja nie jest dokumentem. To proces, który powinien rozpocząć się na długo przed rzeczywistym przekazaniem władzy. Właśnie wtedy można spokojnie zidentyfikować potencjalnych następców, ocenić ich gotowość, przygotować zespół i klientów, uporządkować kwestie prawne i finansowe. Bez tego nawet najstabilniejsza firm może wpaść w poważne turbulencje.
Od czego zacząć planowanie sukcesji w firmie rodzinnej?
Najlepiej od… szczerej rozmowy. Warto poruszyć kwestię sukcesji z rodziną, wspólnikami oraz doradcami. Podczas dyskusji trzeba uzyskać odpowiedzi na kluczowe, aczkolwiek trudne pytania – w szczególności:
- Czy dzieci chcą przejąć firmę?
- Czy mają odpowiednie kompetencje do prowadzenia biznesu?
- Czy firma ma w ogóle zostać w rodzinie, czy może trafić w ręce profesjonalnego menedżera?
Kiedy już wyznaczysz potencjalnych sukcesorów, czas na ich stopniowe wdrażanie: naukę biznesu ,,od kuchni”, udział w spotkaniach zarządu, szkolenia oraz testowanie ich decyzyjności w bezpiecznych warunkach.
Nie zapomnij o formalnościach – to one stanowią fundament skutecznej sukcesji. Uregulowanie kwestii własności, pełnomocnictw, podziału udziałów czy przepisania przedsiębiorstwa na nowego właściciela to kluczowe elementy całego procesu. Choć może się to wydawać skomplikowane, brak odpowiednich dokumentów znacząco wydłuża procedury i utrudnia sprawne przekazanie firmy. Każdy dzień opóźnienia to nie tylko stres, ale realne ryzyko dla ciągłości działania firmy – zarówno pod względem operacyjnym, jak i wizerunkowym.
Przekazujesz więcej niż biznes
W rodzinnym przedsiębiorstwie siła często tkwi nie tylko w liczbach, ale także wartościach: lojalności, uczciwości i odpowiedzialności. Dobra sukcesja to także przekazanie historii firmy, jej kultury i sposobu myślenia o klientach czy rynku. Nowy lider musi znać pochodzenie firmy, żeby móc świadomie prowadzić ją w przyszłość.
Nie można zapominać o emocjach – firmę przekazuje się nie tylko jako strukturę, ale często też część własnego życia. Senior musi umieć się wycofać – a do tego potrzebne jest zaufanie do następcy.
Komunikacja – klucz do spokoju w rodzinie i zespole
Sukcesja bez rozmowy to pole minowe. Jeśli nie powiesz głośno o swoich planach, pojawią się domysły, rozczarowania, plotki i nieporozumienia. Warto w tej kwestii pozostać otwartym i jasno komunikować: kto, kiedy i na jakich warunkach przejmuje firmę. Powiadomić o zmianach w zespole odpowiednio wcześniej, przygotować na nie wszystkie osoby zaangażowane w działalność.
Nie chodzi tu o zadowolenie wszystkich – to niestety będzie niemożliwe. Liczy się to, by każdy wiedział, na czym stoi. Ponadto, włączenie rodziny w proces decyzyjny zmniejsza napięcia i pomaga zbudować konsensus, nawet jeśli nie wszystko pójdzie zgodnie z oczekiwaniami wszystkich zainteresowanych.
Nie ma jednej drogi. Musisz wybrać własną
Każda firma jest inna, tak samo jak każda rodzina ma swoją dynamikę. Dlatego nie istnieje jeden ,,idealny” model sukcesji. Czasem firmę przejmuje syn lub córka, czasem zięć, a czasem zewnętrzny menedżer. Ważne, by proces był dostosowany do realiów i odpowiadał na potrzeby biznesowe przedsiębiorstwa.
Niektóre firmy wybierają model hybrydowy, w którym senior i sukcesor przez jakiś czas współzarządzają firmą, stopniowo przesuwając odpowiedzialność. Inne od razu przekazują pełnię władzy, ale pozostawiają byłego właściciela w roli doradczej.
Pomoc z zewnątrz - kiedy warto sięgnąć po doradcę?
Sukcesja to dla wielu wrażliwy temat, którego podjęcie wiąże się z silnymi emocjami – właśnie dlatego warto zaprosić do stołu osobę trzecią: prawnika, doradcę biznesowego lub mediatora. Profesjonalne wsparcie pomaga przejść przez proces spokojnie i skutecznie, bez zbędnych nerwów czy kłótni.
Kancelaria Wynimko od lat wspiera przedsiębiorców w planowaniu i przeprowadzaniu sukcesji. Doświadczeni prawnicy spod tego szyldu pomagają uregulować kwestie prawne oraz majątkowe, doradzają w kwestii struktury organizacyjnej i komunikacji rodzinnej. Ich podejście i profesjonalizm sprawia, że sukcesja staje się procesem strategicznym – a nie kryzysem. Więcej informacji dotyczących sukcesji w firmie znajdziesz tutaj: https://wynimko.pl/adwokat-bialystok/.
Inwestycja w stabilność Twojego biznesu
Sukcesja nie jest końcem rodzinnego biznesu, ale jego nowym początkiem. To szansa na odświeżenie strategii, wdrożenie nowych pomysłów i zachowanie dorobku życia. Jedynym warunkiem są świadome działania zaplanowane odpowiednio wcześniej. Jeśli myślisz poważnie o przyszłości swojej firmy – zacznij już dziś. U boku specjalistów, którzy znają zarówno prawo, jak i realia firm rodzinnych, zaplanujesz sukcesję, która przebiegnie sprawnie i zabezpieczy stabilność Twojego przedsiębiorstwa.
Artykuł sponsorowany
